რა არის მზის ალერგია?

მზის ალერგია, ანუ ფოტოსენსიტიურობა, ისეთი მდგომარეობების ერთობლიობაა, რომლებიც მზის სხივების ზემოქმედების შემდეგ გამონაყარს ან კანის სხვა სახის რეაქციას იწვევს. ყველაზე გავრცელებული ტიპია პოლიმორფული  გამონაყარი სინათლეზე (PMLE), რომელიც მზის სხივებზე იმუნური სისტემის რეაქციაა.

მზის ალერგია არ არის კლასიკური ალერგია, მაგალითად, როგორც ალერგია არაქისზე ან მტვერზე. ეს არის ფოტოსენსიტიური დაავადება, რომლის დროსაც იმუნური სისტემა არასწორად რეაგირებს კანში ულტრაიისფერი (UV) სხივების ზემოქმედებით გამოწვეულ ცვლილებებზე. ეს რეაქცია იწვევს გამონაყარს და, მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი მიზეზი ბოლომდე შესწავლილი არ არის, ვარაუდობენ, რომ მასზე გავლენას ახდენს როგორც გენეტიკური, ისე გარემო ფაქტორები. მზის ალერგიის ზოგიერთი ფორმა შეიძლება გამოიწვიოს მედიკამენტებმა, სუნამოებმა ან კანზე წასმულმა სხვა ქიმიურმა ნივთიერებებმა.

მზის ალერგიის ტიპები

მიუხედავად იმისა, რომ PMLE ყველაზე გავრცელებული ტიპია, არსებობს სხვა ფორმებიც, რომლებსაც საკუთარი მახასიათებლები აქვთ:

• პოლიმორფული  გამონაყარი სინათლეზე (PMLE): ეს ყველაზე ხშირი ფორმაა. ის, როგორც წესი, ქავილით სავსე გამონაყარის სახით ვლინდება. ჩნდება პატარა, წითელი ბორცვები ან ბუშტუკები სხეულის იმ ნაწილებზე, რომლებიც მზის სხივების ქვეშაა. გამონაყარი, ჩვეულებრივ, მზის ზემოქმედებიდან რამდენიმე საათში ან დღეში ჩნდება და უმეტესად აზიანებს სხეულის იმ ნაწილებს, რომლებიც ზამთარში დაფარული იყო (მაგალითად, გულმკერდი, ხელები და ფეხები).

• სოლარული ჭინჭრის ციება: ეს იშვიათი მდგომარეობაა, რომელიც იწვევს ჭინჭრის ციების (ურტიკარია) მსგავს გამონაყარს კანზე მზის ზემოქმედებიდან რამდენიმე წუთში. გამონაყარი, როგორც წესი, ჩრდილში დაბრუნებიდან ერთ საათში ქრება.

• ფოტოალერგიული რეაქცია: ეს ხდება მაშინ, როდესაც კანზე წასმული ქიმიური ნივთიერება (როგორიცაა მზისგან დამცავი კრემის ზოგიერთი სახეობა, სუნამოები ან მედიკამენტები) მზის სხივებთან რეაქციაში შედის. შედეგად, იწყება მასშტაბური ალერგიული რეაქცია, რომელმაც შეიძლება დააზიანოს როგორც მზეზე მოხვედრილი, ისე დაფარული კანიც.

• აქტინური პრურიგო: ეს იშვიათი, ქრონიკული და ინტენსიური ქავილით მიმდინარე გამონაყარი ხშირად ბავშვობაში იწყება და უფრო ხშირია მშობლიური ამერიკული ან ლათინური ამერიკული წარმოშობის ადამიანებში.

სიმპტომები

მზის ალერგიის სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს ტიპის მიხედვით, მაგრამ ხშირი ნიშნებია:

• ქავილი ან წვა გამონაყარის არეში;

• მცირე ზომის ბორცვები, ბუშტუკები ან ჭინჭრის ციების მსგავსი გამონაყარი;

• სიწითლე და ანთება;

• ზოგიერთ შემთხვევაში კანის აქერცვლა.

იშვიათად, შეიძლება გამოვლინდეს უფრო მძიმე სიმპტომები, როგორიცაა თავის ტკივილი, გულისრევა ან სუნთქვის უკმარისობა, განსაკუთრებით სოლარული ჭინჭრის ციების დროს.

პრევენცია და მკურნალობა

მზის ალერგიის მართვის საუკეთესო გზა პრევენციაა.

• მზისგან დამცავი საშუალებები: გამოიყენეთ ფართო სპექტრის მზისგან დამცავი კრემი SPF მინიმუმ 30-ით და განაახლეთ ყოველ ორ საათში.

• მოერიდეთ მზის პიკს: შეზღუდეთ მზეზე ყოფნა, განსაკუთრებით დღის 10 საათიდან საღამოს 4 საათამდე.

• დამცავი ტანსაცმელი: ატარეთ გრძელმკლავიანი მაისურები, გრძელი შარვლები და ფართოფარფლებიანი ქუდი.